Τι είναι άγχος;Πολλές φορές κάθε ένας από μας έχει πιάσει τον εαυτό του να λέει πως έχει άγχος ή stress, ή πως νιώθει πίεση, ένταση κ.λπ., και συνήθως αποδίδουμε στο αυτοαποκαλούμενο αυτό άγχος τις καθημερινές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουμε τόσο στον προσωπικό όσο και στον επαγγελματικό μας χώρο.
Πως ορίζεται όμως το άγχος και ποιό κοινό στοιχείο αντικατοπτρίζει τα πολλά συμπτώματα και τις εκφράσεις που χρησιμοποιεί ο καθένας μας για να περιγράψει αυτή την από γεννήσεως του νοήμονος ανθρώπου εμπειρία; Επειδή ακριβώς η έννοια αυτή χρησιμοποιείται για ένα ευρύ φάσμα απαντήσεων του ατόμου ο ακριβής ορισμός του όρου είναι δύσκολος. Ετυμολογικά η λέξη άγχος προέρχεται από το ρήμα «άγχω», που σημαίνει σφίγγω πιεστικά, ιδίως στο λαιμό, εξ΄ού και αγχόνη. Η ελληνική γλώσσα έχει μια πλειάδα από λέξεις που αποδίδουν ένα μέρος των συναισθημάτων που σχετίζονται με το άγχος όπως αναστάτωση, ανησυχία, αγωνία, νευρικότητα, ταραχή, πανικός, πίεση, αδημονία, δυσφορία, στενοχώρια, σύγχυση, φόβος, τρόμος και άλλες. Ο άνθρωπος αισθάνεται άγχος όταν αντιλαμβάνεται την ύπαρξη μιας ανισορροπίας ανάμεσα στις απαιτήσεις που πρέπει να ικανοποιήσει και τους πόρους που διαθέτει για να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις αυτές. Και αν και το άγχος είναι ψυχολογικό, επηρεάζει και τη σωματική υγεία των ανθρώπων. Γενικά θα λέγαμε ότι άγχος είναι το δυσάρεστο συναίσθημα που απορρέει από την αίσθηση κάποιας απειλής της προσωπικής μας ακεραιότητας, είτε φυσικής είτε ηθικής. Μια στενοχώρια της ψυχοσύνθεσης μας που προέρχεται από την βασανιστική προσμονή ενός κινδύνου, μιας επικείμενης ζημίας, που δεν γνωρίζουμε, όμως, από που θα προέλθει, πότε θα μας χτυπήσει και εάν θα μπορέσουμε να τον αντιμετωπίσουμε μπαίνοντας σε κατάσταση μάχης ενάντια στον κίνδυνο αυτό ή βάζοντας το στα πόδια αποφεύγοντάς τον. |
Ποια είναι τα συμπτώματα του άγχους;
Σαν συμπτώματα έντονου άγχους μπορεί να γίνουν αντιληπτά είτε υποκειμενικά συναισθήματα τάσης και εκνευρισμού, ευερεθιστότητας, νευρικότητας, υπερβολικής λύπης, δυσκολίας στη συγκέντρωση, διαταραχές ύπνου, είτε σωματικά συμπτώματα, όπως είναι το αίσθημα παλμών, δύσπνοια, πόνος στο στήθος, αίσθημα πνιγμού, τρόμος, ζαλάδα, κόπωση, και σημεία εφίδρωσης από το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Το άτομο ταυτόχρονα μπορεί να έχει και συμπτώματα αυξημένου επιπέδου συνείδησης, όπως για παράδειγμα αυξημένο αντανακλαστικό τρόμου και υπερεπαγρύπνησης. Τα συμπτώματα μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν προβλήματα στην γνωσιακή (cognitive) λειτουργικότητα του ατόμου, όπως μειωμένη αντίληψη και προσοχή αλλά και προβλήματα συγκέντρωσης. Ένα σύνηθες φαινόμενο για τα άτομα που βιώνουν άγχος είναι να αποφεύγουν καταστάσεις ή ερεθίσματα που σχετίζονται με το άγχος. Για παράδειγμα, άτομα που πάσχουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες αποφεύγουν καταστάσεις που ανακινούν την αναβίωση του τραύματος, ενώ άτομα που πάσχουν από κρίσεις πανικού αποφεύγουν να απομακρυνθούν από το σπίτι τους ή αποφεύγουν καταστάσεις στις οποίες δεν θα μπορούσαν να αποδράσουν και να ξεφύγουν από αυτές ή θα ήταν αδύνατη η παροχή βοήθειας εάν ένιωθαν πως παθαίνουν κρίση πανικού. |